اصطلاح یبوست زمانی بکار می‌رود که مدفوع بحدی سفت باشد که نتواند براحتی از روده خارج شود. برخی از والدین فکر می‌کنند که شکم کودکشان باید هر روز کار کند، در صورتی که این تفکر چندان صحیح نیست! تعداد دفعات دفع به اندازه سهولت تخلیه آن اهمیت ندارد. بعبارت دیگر، در صورتی که فرزند شما براحتی، مدفوعی نسبتا نرم را تخلیه می‌کند، دچار یبوست نیست حتی اگر این دفع ، هر چند روز یکبار اتفاق افتد
تغییر در عادات غذائی ، مثلا تبدیل رژیم به سمت غذاهای افراد بالغ، مصرف مقادیر قابل توجه از شیر گاو خصوصا در اطفال زیر ۲ سال، همچنین عدم مصرف مقادیر کافی مایعات ، خصوصا آب در طول فعالیتهای فیزیکی یا در مناطقی کههوا گرم است، و نیز بی‌توجهی به نیاز بدن به اجابت مزاج مثلا در اثر بازیگوشی مفرط کودک و تنبلی تدریجی روده‌ها ، تغییر محل زندگییا مسافرت ، ترس از محیط توالت به هر دلیل مثلا وجودسوسک یا … ، بهم خوردن نظم طبیعی و روزمره زندگی ، شروع تحصیل ، مصرف بسیاری از داروها ، تغییر محیط برای مثال رفتن به مدرسه و ترس از توالت آنجا، یا ناتوانی در تمیز کردن خود، و … از جمله علل این مشکل بشمار می روند.
در مطالعه ای که اخیرا توسط پژوهشگران هونگ کونگی انجام گرفته، رژیم غذایی و عادات اجابت مزاج ۳۸۳ کودک ۸ تا ۱۰ ساله را مورد بررسی قرار داد. نتایج بدست آمده نشان داد میزان ابتلا به یبوست ناشی از عادات غذایی ، محیطی و روانی نامناسب نسبت به یبوست های ناشی از مشکلات جسمانی خاص، در میان کودکان سنین مدرسه در حال افزایش است.
این مطالعه نشان داد که ۷ درصد از این کودکان که از مشکل یبوست رنج می بردند، عادات غذایی شان با کودکانی که یبوست نداشتند تفاوت های بسیار زیادی داشته و دختران بیشتر از پسران دچار این مشکل بودند. بر طبق نتایج بدست آمده در این مطالعه، کودکان دبستانی که میوه و سبزیجات را دوست نداشتند نسبت به کودکانی که از این مواد استفاده می کرده اند، 13 مرتبه بیشتر مستعد ابتلا به یبوست بودند.
در ضمن کودکانی که ۲۰۰-۴۰۰ میلی لیتر مایعات در روز می نوشیدند، ۸ مرتبه نسبت به کودکانی که ۶۰۰-۸۰۰ میلی لیتر و ۱۴ مرتبه نسبت به کودکانی که یک لیتر و بیشتر آب می خوردند بیشتر دچار یبوست می شدند.
نکته عملی: ایجاد طیفی از تغییرات فردی، محیطی و آموزشی و نیز رژیم غذایی از جمله افزایش میوه و سبزیجات و مایعات رژیم غذایی می تواند به کاهش یبوست در کودکان دبستانی کمک کند. به طور خلاصه:
۱. مربیان بهداشت مدارس ابتدایی باید به کودکان آموزش های لازم در مورد یبوست را بدهند.
۲. والدین باید با این مشکل آشنا شوند و اطمینان حاصل کنند که رژیم غذایی کودکانشان حاوی مقادیر کافی مایعات، سبزیجات و میوه جات است.
۳. بوفه های مدارس باید اغذیه های تازه و میوه های خشک را جایگزین چیپسها و شیرینی ها کنند.
۴. کودکان را باید تشویق کرد تا از مایعات بیشتری استفاده کنند.
منبع: (۲۰۱۰Journal of Clinical Nursing. 19. (December
